Nhà nước pháp quyền là một giá trị văn hóa pháp lý mà nhân loại đã và đang tìm kiếm, xây dựng, phát triển trong quá trình đấu tranh không ngừng vì nền dân chủ, vì lợi ích và tự do của con người. Đó là một mô hình tổ chức nhà nước chống lại sự lạm quyền, tùy tiện của công quyền để bảo vệ con người. Nhà nước pháp quyền yêu cầu chính quyền phải chịu sự kiểm soát của pháp luật, mà pháp luật phải xuất phát từ quyền tự nhiên của con người và phù hợp với quy luật khách quan của vận động xã hội. Một khi vai trò của pháp luật được đề cao thì vai trò của hoạt động xét xử tư pháp cũng được coi là yếu tố hết sức quan trọng trong việc giúp tư tưởng pháp quyền trở nên hiện thực. Do vậy, bất cứ nhà nước nào muốn xây dựng Nhà nước pháp quyền cũng đều phải quan tâm đến thiết chế tư pháp - tòa án. 

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo thì nội dung cuốn sách được cấu trúc gồm 4 chương:
Chương 1: Nhà nước pháp quyền và tư pháp của Nhà nước pháp quyền.
Chương 2: Các yêu cầu đối với Tòa án trong Nhà nước pháp quyền.
Chương 3: Hệ thống Tòa án ở Việt Nam.
Chương 4: Cải cách hệ thống Tòa án Việt Nam theo yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.